۲۳
آبان ۹۶
خرده فروشی چیست؟
خرده فروشی (به انگلیسی: Retailing) مفهوم جدیدی نیست و فرهنگ خرده فروشی با شکل‌گیری نخستین بازارها در تاریخ بشر، همراه انسان بوده است. لغت Retailer از ریشه یک واژه کهن فرانسوی (Tailer) اقتباس شده است که در مورد خیاط‌هایی که پارچه‌های خود را خُرد و تکه تکه می‌کردند مورد استفاده قرار می‌گرفت.
خرده فروشی به معنای فروش کالا به کاربران نهایی، نه برای فروش مجدد، بلکه برای استفاده و مصرف توسط خریدار است. خرده فروشی شامل فروش مستقیم از یک نقطه خرید به یک مشتری است که قصد استفاده از محصول را دارد. نقطه خرید می‌تواند یک فروشگاه خرده فروشی، یک فروشگاه اینترنتی، یک کاتالوگ یا حتی یک تلفن همراه باشد. تولیدکنندگان مقادیر بالایی از محصولات را به خرده فروشان می‌فروشند و خرده فروشان تلاش می‌کنند تا این مقادیر را به مشتریان خود عرضه کنند.
در کشور ما نیز، خرده فروشی قدمتی چند هزار ساله دارد. چنانکه لغت بازار (Bazaar) که ما برای محل معامله مایحتاج روزمره به کار می‌بردیم، به زبان انگلیسی هم وارد شده است. در حال حاضر، موج گسترش خرده فروشی در ایران، بیش از هر چیز، مراکز خرید (Shopping Malls) را در بر گرفته است و به صورت پیوسته در نقاط مختلف کشور، شاهد افتتاح مراکز خرید جدید هستیم.
چرا خرده فروشی مهم است؟
خرده فروشان پیوند نهایی در زنجیره تأمین بین تولیدکنندگان و مشتری هستند. خرده فروشی مهم است چون به تولیدکنندگان اجازه می‌دهد تا بر تولید کالاها تمرکز کنند، بدون اینکه حواس‌شان به تلاش مورد نیاز برای تعامل با کاربران نهایی که می‌خواهند آن کالاها را بخرند، پرت شود.
خرده فروشان باید خرید کالا را برای مصرف‌کننده تسهیل کنند. به همین دلیل فروشگاه‌های خرده فروشی بازاریاب دارند، فروشگاه‌های اینترنتی دارای خدمات مشتری زنده (گفت‌وگوی آنلاین) هستند و کاتالوگ‌ها توضیحات، عکس و شماره تلفن رایگان دارند.
خرده فروشی با مسائلی چون نمایش محصولات، توصیف ویژگی‌ها و مزایای محصولات، ذخیره کردن محصولات، پردازش پرداخت‌ها و انجام هر کاری برای رساندن محصولات صحیح با قیمت صحیح به مشتریان صحیح در زمان صحیح درگیر است.
بعضی خرده فروشان خدمات اضافی مثل مشاوره‌های خرید و کادو کردن کالا ارائه می‌دهند تا چیزی به تجربه خرده فروشی مشتری اضافه کنند و رضایت وی را افزایش دهند.
تفاوت بین خرده فروشی و عمده‌فروشی:
عمده‌فروشان فروش را در حجم بالا انجام می‌دهند و بابت بسیاری از جنبه‌های خرده فروشی که مشتریان انتظار دارند، مثل ظاهر عرضه، دغدغه ندارند.
عمده‌فروشان نمی‌خواهند با تعداد زیادی از کاربر نهایی سروکار داشته باشند. بلکه هدف آنها فروش حجم بالای کالا به تعداد کمی شرکت‌های خرده فروشی است.
برای یک عمده‌فروش نادر است که کالاها را مستقیما به مصرف‌کنندگان بفروشد. البته استثنائاتی برای این موضوع، باشگاه‌های انبار کالا مثل کاستکو (Costco) و بی‌جی (Bj) در آمریکا هستند. این فروشگاه‌های خرده فروشی یک شاخه از عمده‌فروشی و خرده فروشی هستند که فروش‌شان مستقیما به مصرف‌کنندگان است. اما در حجم بالا، فروش را انجام می‌دهند که اغلب به آنها اجازه می‌دهد تا قیمت‌ها را پایین‌تر از سایر خرده فروشانی که در حجم پایین می‌فروشند، تعیین کنند.
تفاوت عمده بین عمده‌فروشی و خرده فروشی در قیمت است. قیمت خرده فروشی معمولا بیشتر از قیمت عمده آن است. دلیل این مسئله این است که هزینه افزوده فروش کالا به کاربران نهایی که شامل نیروی انسانی، اجاره و تبلیغات است، در قیمت‌گذاری کالا در نظر گرفته می‌شود. در حالی که عمده‌فروش با چنین هزینه‌هایی سروکار ندارد و این امکان برای او فراهم است که کالاها را به قیمت پایین‌تری بفروشد.
زنجیره تأمین خرده فروشی چطور کار می‌کند؟
در زنجیره تامین خرده فروشی خرده فروش کالا را به دست کاربر نهایی می رساند. زنجیره تأمین خرده فروشی شامل تولیدکنندگان، عمده‌فروشان، خرده فروشان و مشتری (کاربر نهایی) است.
عمده‌فروش مستقیما با تولیدکننده در ارتباط است، در حالی که خرده فروش با عمده فروش و نه تولیدکننده ارتباط دارد.
نقش‌های کلیدی در یک زنجیره تأمین خرده فروشی کلی به شرح زیر است:
تولیدکنندگان: کالاها را تولید می‌کنند، از ماشین‌آلات، مواد خام و نیروی انسانی استفاده می‌کنند.
عمده‌فروشان: کالاهای نهایی را از تولیدکنندگان می‌خرند و آنها را در حجم بالا به خرده فروشان می‌فروشند.
خرده فروشان: کالاها را در حجم پایین با قیمت بالاتر و قاعدتا به قیمت پیشنهادی تولیدکنندگان برای خرده فروشی، به کاربر نهایی می‌فروشند.
مصرف‌کننده: کاربر نهایی است که کالاها را برای استفاده شخصی از خرده فروش تهیه می‌کند.
با این حال، استثنائاتی برای این زنجیره تأمین خرده فروشی کلی، وجود دارند. بعضی از بزرگ‌ترین شرکت‌های خرده فروشی جهان مانند والمارت (Walmart) و آمازون (Amazon) به قدر کافی بزرگ هستند که بدون نیاز به یک عمده‌فروش به عنوان واسطه، مستقیما با تولیدکنندگان سروکار داشته باشند.
چهار دسته عمده خرده‌فروشی وجود دارد:
کالاهای سخت: چیزهایی که مدتی طولانی دوام می‌آورند مانند لوازم، خودرو، و مبلمان
کالاهای نرم یا مواد مصرفی: چیزهایی مثل لباس، کفش، و لوازم آرایش
غذا: مثل گوشت، پنیر، محصولات، و محصولات پختنی
هنر: مثل هنرهای زیبا، و همچنین کتاب‌ها و آلات موسیقی
انواع فروشگاه‌های خرده فروشی
بعضی از انواع فروشگاه‌های خرده فروشی که مصرف‌کنندگان می‌توانند محصولات را برای مصرف و استفاده فوری خریداری کنند، عبارتند از:
۱. فروشگاه‌های زنجیره‌ای
طیف گسترده‌ای از کالاها را می‌فروشند که در دسته‌های مختلف در قسمت‌های متفاوت یک فروشگاه قرار گرفته‌اند. بعضی از دسته‌های این فروشگاه‌ها شامل کفش، لباس، محصولات زیبایی، جواهرات، لوازم خانگی و غیره می‌شوند. فروشگاه‌های شهروند و اتکا مثال‌هایی از این نوع فروشگاه‌ها در ایران هستند.
۲. فروشگاه‌های خواروبار و سوپرمارکت‌ها
همه نوع محصولات خوراکی و نوشیدنی را می‌فروشند و گاهی محصولات دیگر مثل لوازم خانگی، لباس یا لوازم الکترونیکی را نیز دربرمی‌گیرند.
۳. خرده فروشان دارای انبار
این فروشگاه‌ها ساختمان‌هایی شبیه انبار و بدون هیچ تجملاتی هستند که انواع مختلفی از محصولات بسته‌بندی در حجم بالا را به قیمت‌هایی پایین‌تر از خرده فروشی می‌فروشند. فروشگاه‌های کاستکو و بی‌جی در آمریکا که قبلا معرفی شدند، در این دسته جای می‌گیرند.
۴. خرده فروشان تخصصی
برندهایی هستند که بر دسته‌ای خاص از محصولات تمرکز دارند، مانند برندهای ورزشی نایک و آدیداس.
۵. خرده فروش دکه‌ای
معمولا بخشی از یک مجموعه خرده فروشی است که عمدتا بنزین می‌فروشد، اما طیف محدودی از کالاهای خواروبار و محصولات مرتبط با خودرو را نیز با قیمتی بالاتر از فروشگاه‌های معمولی عرضه می‌کند.
۶. خرده فروش تخفیفی
طیف گسترده‌ای از محصولات را می‌فروشد که اغلب دارای برچسب خصوصی هستند یا برندهای عمومی را با قیمتی پایین‌تر از قیمت خرده فروشی به فروش می‌رساند. مثال‌های این نوع فروشگاه‌ها در ایران، افق کوروش و جانبو هستند. در آمریکا برندهای فامیلی دلار (Family Dollar)، دلار جنرال (Dollar General) و بیگ لاتز (Big Lots) اغلب اجناسی از برندهایی که دیگر تولید نمی‌شوند را با قیمتی کمتر از قیمت عمده‌فروشی، می‌فروشند.
۷. خرده فروش موبایلی
این فروشگاه از یک پایگاه تلفن هوشمند برای پردازش تراکنش‌های خرده فروشی استفاده می‌کند و سپس محصولات خریداری شده را مستقیما برای مشتری ارسال می‌کند.
۸. خرده فروش اینترنتی
چنین فروشگاهی محصولات را از طریق یک فروشگاه اینترنتی می‌فروشد و خریدها را مستقیما به درب منزل یا محل کار مشتری ارسال می‌کند. این نوع خرده فروش فارغ از هزینه‌های اضافی است که یک خرده فروش سنتی درگیر آن است و معمولا قیمت آن از قیمت خرده فروشی معمول پایین‌تر است.
منبع: thebalance.com chetor.com bazdeh.org
خرده فروشی به معنای فروش کالا به کاربران نهایی، نه برای فروش مجدد، بلکه برای استفاده و مصرف توسط خریدار است. خرده فروشی شامل فروش مستقیم از یک نقطه خرید به یک مشتری است که قصد استفاده از محصول را دارد. نقطه خرید می‌تواند یک فروشگاه خرده فروشی، یک فروشگاه اینترنتی، یک کاتالوگ یا حتی یک تلفن همراه باشد. تولیدکنندگان مقادیر بالایی از محصولات را به خرده فروشان می‌فروشند و خرده فروشان تلاش می‌کنند تا این مقادیر را به مشتریان خود عرضه کنند.
در کشور ما نیز، خرده فروشی قدمتی چند هزار ساله دارد. چنانکه لغت بازار (Bazaar) که ما برای محل معامله مایحتاج روزمره به کار می‌بردیم، به زبان انگلیسی هم وارد شده است. در حال حاضر، موج گسترش خرده فروشی در ایران، بیش از هر چیز، مراکز خرید (Shopping Malls) را در بر گرفته است و به صورت پیوسته در نقاط مختلف کشور، شاهد افتتاح مراکز خرید جدید هستیم.
چرا خرده فروشی مهم است؟
خرده فروشان پیوند نهایی در زنجیره تأمین بین تولیدکنندگان و مشتری هستند. خرده فروشی مهم است چون به تولیدکنندگان اجازه می‌دهد تا بر تولید کالاها تمرکز کنند، بدون اینکه حواس‌شان به تلاش مورد نیاز برای تعامل با کاربران نهایی که می‌خواهند آن کالاها را بخرند، پرت شود.
خرده فروشان باید خرید کالا را برای مصرف‌کننده تسهیل کنند. به همین دلیل فروشگاه‌های خرده فروشی بازاریاب دارند، فروشگاه‌های اینترنتی دارای خدمات مشتری زنده (گفت‌وگوی آنلاین) هستند و کاتالوگ‌ها توضیحات، عکس و شماره تلفن رایگان دارند.
خرده فروشی با مسائلی چون نمایش محصولات، توصیف ویژگی‌ها و مزایای محصولات، ذخیره کردن محصولات، پردازش پرداخت‌ها و انجام هر کاری برای رساندن محصولات صحیح با قیمت صحیح به مشتریان صحیح در زمان صحیح درگیر است.
بعضی خرده فروشان خدمات اضافی مثل مشاوره‌های خرید و کادو کردن کالا ارائه می‌دهند تا چیزی به تجربه خرده فروشی مشتری اضافه کنند و رضایت وی را افزایش دهند.
تفاوت بین خرده فروشی و عمده‌فروشی:
عمده‌فروشان فروش را در حجم بالا انجام می‌دهند و بابت بسیاری از جنبه‌های خرده فروشی که مشتریان انتظار دارند، مثل ظاهر عرضه، دغدغه ندارند.
عمده‌فروشان نمی‌خواهند با تعداد زیادی از کاربر نهایی سروکار داشته باشند. بلکه هدف آنها فروش حجم بالای کالا به تعداد کمی شرکت‌های خرده فروشی است.
برای یک عمده‌فروش نادر است که کالاها را مستقیما به مصرف‌کنندگان بفروشد. البته استثنائاتی برای این موضوع، باشگاه‌های انبار کالا مثل کاستکو (Costco) و بی‌جی (Bj) در آمریکا هستند. این فروشگاه‌های خرده فروشی یک شاخه از عمده‌فروشی و خرده فروشی هستند که فروش‌شان مستقیما به مصرف‌کنندگان است. اما در حجم بالا، فروش را انجام می‌دهند که اغلب به آنها اجازه می‌دهد تا قیمت‌ها را پایین‌تر از سایر خرده فروشانی که در حجم پایین می‌فروشند، تعیین کنند.
تفاوت عمده بین عمده‌فروشی و خرده فروشی در قیمت است. قیمت خرده فروشی معمولا بیشتر از قیمت عمده آن است. دلیل این مسئله این است که هزینه افزوده فروش کالا به کاربران نهایی که شامل نیروی انسانی، اجاره و تبلیغات است، در قیمت‌گذاری کالا در نظر گرفته می‌شود. در حالی که عمده‌فروش با چنین هزینه‌هایی سروکار ندارد و این امکان برای او فراهم است که کالاها را به قیمت پایین‌تری بفروشد.
زنجیره تأمین خرده فروشی چطور کار می‌کند؟
در زنجیره تامین خرده فروشی خرده فروش کالا را به دست کاربر نهایی می رساند. زنجیره تأمین خرده فروشی شامل تولیدکنندگان، عمده‌فروشان، خرده فروشان و مشتری (کاربر نهایی) است.
عمده‌فروش مستقیما با تولیدکننده در ارتباط است، در حالی که خرده فروش با عمده فروش و نه تولیدکننده ارتباط دارد.
نقش‌های کلیدی در یک زنجیره تأمین خرده فروشی کلی به شرح زیر است:
تولیدکنندگان: کالاها را تولید می‌کنند، از ماشین‌آلات، مواد خام و نیروی انسانی استفاده می‌کنند.
عمده‌فروشان: کالاهای نهایی را از تولیدکنندگان می‌خرند و آنها را در حجم بالا به خرده فروشان می‌فروشند.
خرده فروشان: کالاها را در حجم پایین با قیمت بالاتر و قاعدتا به قیمت پیشنهادی تولیدکنندگان برای خرده فروشی، به کاربر نهایی می‌فروشند.
مصرف‌کننده: کاربر نهایی است که کالاها را برای استفاده شخصی از خرده فروش تهیه می‌کند.
با این حال، استثنائاتی برای این زنجیره تأمین خرده فروشی کلی، وجود دارند. بعضی از بزرگ‌ترین شرکت‌های خرده فروشی جهان مانند والمارت (Walmart) و آمازون (Amazon) به قدر کافی بزرگ هستند که بدون نیاز به یک عمده‌فروش به عنوان واسطه، مستقیما با تولیدکنندگان سروکار داشته باشند.
چهار دسته عمده خرده‌فروشی وجود دارد:
کالاهای سخت: چیزهایی که مدتی طولانی دوام می‌آورند مانند لوازم، خودرو، و مبلمان
کالاهای نرم یا مواد مصرفی: چیزهایی مثل لباس، کفش، و لوازم آرایش
غذا: مثل گوشت، پنیر، محصولات، و محصولات پختنی
هنر: مثل هنرهای زیبا، و همچنین کتاب‌ها و آلات موسیقی
بعضی از انواع فروشگاه‌های خرده فروشی که مصرف‌کنندگان می‌توانند محصولات را برای مصرف و استفاده فوری خریداری کنند، عبارتند از:
۱. فروشگاه‌های زنجیره‌ای
طیف گسترده‌ای از کالاها را می‌فروشند که در دسته‌های مختلف در قسمت‌های متفاوت یک فروشگاه قرار گرفته‌اند. بعضی از دسته‌های این فروشگاه‌ها شامل کفش، لباس، محصولات زیبایی، جواهرات، لوازم خانگی و غیره می‌شوند. فروشگاه‌های شهروند و اتکا مثال‌هایی از این نوع فروشگاه‌ها در ایران هستند.
۲. فروشگاه‌های خواروبار و سوپرمارکت‌ها
همه نوع محصولات خوراکی و نوشیدنی را می‌فروشند و گاهی محصولات دیگر مثل لوازم خانگی، لباس یا لوازم الکترونیکی را نیز دربرمی‌گیرند.
۳. خرده فروشان دارای انبار
این فروشگاه‌ها ساختمان‌هایی شبیه انبار و بدون هیچ تجملاتی هستند که انواع مختلفی از محصولات بسته‌بندی در حجم بالا را به قیمت‌هایی پایین‌تر از خرده فروشی می‌فروشند. فروشگاه‌های کاستکو و بی‌جی در آمریکا که قبلا معرفی شدند، در این دسته جای می‌گیرند.
۴. خرده فروشان تخصصی
برندهایی هستند که بر دسته‌ای خاص از محصولات تمرکز دارند، مانند برندهای ورزشی نایک و آدیداس.
۵. خرده فروش دکه‌ای
معمولا بخشی از یک مجموعه خرده فروشی است که عمدتا بنزین می‌فروشد، اما طیف محدودی از کالاهای خواروبار و محصولات مرتبط با خودرو را نیز با قیمتی بالاتر از فروشگاه‌های معمولی عرضه می‌کند.
۶. خرده فروش تخفیفی
طیف گسترده‌ای از محصولات را می‌فروشد که اغلب دارای برچسب خصوصی هستند یا برندهای عمومی را با قیمتی پایین‌تر از قیمت خرده فروشی به فروش می‌رساند. مثال‌های این نوع فروشگاه‌ها در ایران، افق کوروش و جانبو هستند. در آمریکا برندهای فامیلی دلار (Family Dollar)، دلار جنرال (Dollar General) و بیگ لاتز (Big Lots) اغلب اجناسی از برندهایی که دیگر تولید نمی‌شوند را با قیمتی کمتر از قیمت عمده‌فروشی، می‌فروشند.
۷. خرده فروش موبایلی
این فروشگاه از یک پایگاه تلفن هوشمند برای پردازش تراکنش‌های خرده فروشی استفاده می‌کند و سپس محصولات خریداری شده را مستقیما برای مشتری ارسال می‌کند.
۸. خرده فروش اینترنتی
چنین فروشگاهی محصولات را از طریق یک فروشگاه اینترنتی می‌فروشد و خریدها را مستقیما به درب منزل یا محل کار مشتری ارسال می‌کند. این نوع خرده فروش فارغ از هزینه‌های اضافی است که یک خرده فروش سنتی درگیر آن است و معمولا قیمت آن از قیمت خرده فروشی معمول پایین‌تر است.
منبع: thebalance.com chetor.com bazdeh.org
